Hangi Ürün Bana Uygun

Ailelerin Down sendromu hakkında en çok sordukları soru; ne zaman dil ve konuşma terapisi aktivitelerine başlamalıyım? Türkiye’deki okullarda konuşma başlamadan yani üç yaşına gelmeden müdahale yapılmayacağı öğretiliyorsa da, işin aslı çocuğun üç yaşından önceki en önemli beyin gelişimi dönemini değerlendirip, çocuğun kısa dönem ses hafızasını geliştirmek kadar, fotoğraflar yoluyla görsel hafızanın oluşmasını sağlamaktır. Down sendromlu çocuklarda dil terapisi beynin gelişimini arttıran aktivitelerdir. Üç yaş öncesi bebeklere işaret diliyle (bebek işaretleriyle) ve fotoğraflar yoluyla günlük gördüğü nesnelerin adları, hatta yazılı formları ve alfabenin sesleri öğretilir. Diğer aktiviteler yaşlara göre sıradan gelişen bebeklerinkiyle aynıdır. Down sendromlu bebeklerde beynin yapısı altıncı aya kadar diğer sıradan gelişen bebeklerinkiyle aynıdır. Beyinde Down olma özellikleri, altıncı aydan sonra başlar, bu sebeple bahsi geçen erken dil müdahalesi çalışmalarının altıncı aydan sonra başlatılması önerilir. Ayşegül Turan’ın Down sendromlu çocuklarda erken dil müdahalesi için önerdiği ürünler; 6 ay ve üstü çocuklar için;

• Alfabe ve Görsel Okuma Kartları
• Alfabe Temelli Tek Hece Kartları
• İlk Konuşma Kartlarım
• Fiil Lottosu

Çocuk 3 yaşını geçincede, Tüm Kavramlarım, Fiil Dizileri 1 ve 5 yaş civarı da Fiil Dizileri 2 uygundur. Gene 24 aylıktan itibaren Türkçe Artikülasyon Terapisi ve GörDuyÖğren Okuma Öğreniyorum 1,2,3 ve 4 tablet ve cep telefonu uygulamalarını öneririz.

Down sendromlu çocuğunuza konuşma ve dil terapisi materyallerine eğer geç başlıyorsanız, örneğin çocuk 4 veya 6 yaşlarında ve siz ilk defa ürün alacaksanız, gene yukarıdaki ürün skalasını kullanabilirsiniz. Her ürünle ilgili ana sayfada videolar mevcut. Daha fazlası, Down sendromlu çocuğunuz var ise Ayşegül Turan’ın facebook üzerinden ailelerin konuşma ve dil terapisi ile ilgili sorularını yanıtladığı gruba üyelik yollayabilirsiniz: Facebook Down Sendromu Dil-Konuşma Terapisi Platformu.

Otistik spektrum bozukluğu olan çocukların GörDuyÖğren® Dil ve Konuşma Terapisi Materyalleri arasından Ayşegül Turan iki grup tavsiyesi yapıyor.

Anlama arttırıcı materyaller: 

• İlk Konuşma Kartlarım
• Tüm Kavramlarım Kartları
• Fiil Dizileri 1
• Fiil Dizileri 2
• Fiil Lottosu

Bunlara destek olarak çocuğun kendi kendisine çalışabileceği mobil uygulamalar; Ayşegül Turan® Türkçe Artikülasyon Terapisi ve GörDuyÖğren® Okuma Öğreniyorum 1,2,3 ve 4 serisi mobil uygulamalar (3 yaş ve sonrasında uygundur).

Konuşma başlatıcı materyaller;

• Alfabe Temelli Tek Hece Kartları
• Fiil Lottosu
• İlk Konuşma Kartlarım
• Alfabe ve Görsel Okuma Kartları

Neden bunları öneriyoruz: Çünkü otistik spektrumda çocuğun ilk dil müdahalesi iletişimi açmak için işaret dili kullanımı (GörDuyÖğren® el işaretleri) ve fotoğraflı iletişim panosu olacaktır. Bunların otizm teşhisi yapılır yapılmaz kullanılması gerekmektedir. Otistik spektrumdaki çocukların bilişsel ve beceri düzeyleri çok fazla çeşitlilik göstermektedir. Bu sebeple yukarıdaki ürün sıralaması ilk alınacaklar ve son alınacaklar şeklinde sıralanmıştır. Otizm bebeğin gelişiminde iki önemli becerinin bebekte olmaması ile anlaşılır. Birincisi bebeğin 19. ayda geliştirmesi gereken parmağı ile işaret ediyor olması, diğeri de ortak dikkat geliştirip yetişkinle aynı nesneyi paylaşabilmesi. Bu kitap okumak olabilir resim bakmak olabilir ama çocuk dikkatini bu nesneye ve yetişkinin söylediklerine vermelidir. Bu iki beceri olmadığı zaman gelişim geriliği olması kaçınılmazdır. Asperger sendromlu olanlar ise konuşurlar ve dil gelişimleri yavaş başlamış olsa bile, sosyal uyum becerisi geliştirirler ve iyi bir akademik başarı elde edebilirler. Youtube Ayşegül Turan kanalındaki bütün videolar ve aktiviteler otistik spektrum bozukluğu olan çocuklara uygundur.

Ayşegül Turan’ın tavsiye ettikleri:

Artikülasyon ve Fonolojik bozukluğu veya geriliği olacak çocuklar için en önemli kaynak kuşkusuz Ayşegül Turan® Türkçe Artikülasyon Terapisi tablet ve cep telefonu uygulaması. İçerisinde 1700 tane kavram ve bu kavramlarla hazırlanmış yedi bilişsel dil aktivitesi bulunan mobil uygulama Apple Store ve Google Play de ücretli ve ücretsiz versiyon olarak mevcuttur. Bunun yanında artikülasyonu bozuk ve sesleri eksik söyleyen çocuklar için dil terapisi materyalleri önerimiz;

• Alfabe Temelli Tek Hece Kartları
• Alfabe ve Görsel Okuma Kartları
• İlk Konuşma Kartları
• Fiil Lottosu

Çocuk 22 ayın üstünde olduğunda bu seriye fonolojik algıyı geliştiren GörDuyÖğren Okuma Öğreniyorum 1,2,3 ve 4 serisi eklenmelidir. Bu mobil uygulamada Apple Store ve Google Play den temin edilebilir. GörDuyÖğren® Okuma Öğreniyorum 1 tamimiyle ücretsizidir.

Neden bunları öneriyoruz: Konuşmanın artikülasyonu, artikülatörlerin; dudakların, dil, yumuşak damak, sert damak ve çenenin doğru hareket, zamanlama, yön ve nefes gücüyle olur. Artikülasyon problemi organik yani fiziksel sebeplerden olabilir veya fonksiyonel sebepli olabilir. En çok bilinen organik nedenli artikülasyon ve fonolojik bozukluklar; Down sendromu, işitme kaybı, yarık dudak ve damak, serebral palsi, nörolojik kökenli apraksi, dizartri ve gecikmiş konuşmadır.

Çocukların konuşma seslerinde eksikleri var ise, bunları düzeltmek için aşamalı bir teknik kullanılması gerekmektedir. Bu şekilde çocuğa pek çok farklı ses öğretilir ama aynı zamanda bu işi aceleye de getirmemek gerekir. Türkçenin ses bilgisel gelişimine göre bazı sesler önce, bazıları da sonra çıkar.

1. 29 adet harfimiz olduğunu düşünerek eksik sesin hangisi olduğunu belirleyip bu sesi harf olarak değil de ses olarak çıkarttırın. Mümkünse sesi görsel bir nesneyle anlatın. Örneğin K harfinin sesi “kk…” için kaplan resmi kullanabilirsiniz. Kaplan nasıl ses çıkartır “kkk..”.
2. Bu sefer amaçladığınız sesi bir ünlü harfle birleştirip çıkarttırmanız gerekiyor. Bazı çocuklar Türkçenin sesli harflerini başta rahat söyleyebilir bazıları da sonda. Örneğin, ka, kı, ko,ku,,ke,ki,kü,kö veya ak,ık,ok,uk,ek,ik,ük,ök.
3. Bundan sonra en basit ve kısa hecelerde, çocuğun çıkarttığı sesleri tekrar etmeye başlayın. Önce tek heceli kelimeler, sonra iki heceli kelimeler. Çocukların bazıları yeni çıkan sesi başta söylemeyi daha kolay bulabilir. Ama sesi ortada kullanmak hep daha geç edinilir.
4. Elde ettiğiniz sesi kısa cümleciklerde kullanın. “kara kalan” veya “kara kedi” gibi.

Yukardaki bu yöntemin görsellerle ve dilbilimsel temelli hece ve kelime listeleri ile desteklenmesi gerekmektedir. Bu sebeple Ayşegül Turan® Türkçe Artikülasyon Terapisi mobil uygulama artikülasyon ve fonolojik bozukluklarda en ideal çalışma aracıdır.

Bazı çocuklar geç konuşabilir ama bu gecikmenin üst sınırı üç yaştır. Çünkü çocuk konuşmadıkça iletişimsizlik duygusu onu hırçın yapacağı gibi akranlarıyla uyumuna da zarar verecektir. Konuşma geciktiğinde gidilmesi gereken uzman grubu Konuşma ve Dil terapistleri veya uzmanlarıdır. Tıp doktorları bu konuda bilgi sahibi değildirler. Konuşma ve Dil Terapisti / Uzmanı çocuğunuzun konuşma ve dil gelişimi sorunu çıkartıp çıkartmayacağını belli kriterlere göre tahmin edebilir. Bu tahmin garanti değildir sadece yüksek olasılıklardır. Örneğin, bebeklerin babıldama (baba dada mama..gibi hece dizileri) dönemleri konuşmaları konusunda çok büyük bilgi vermektedir. Hecelemesi az bebeklerin kelime sayıları da az olmaktadır. Çünkü konuşma gelişiminde babıldamanın çeşitliliği kelimelerin alt yapısıdır. Konuşma ve Dil Uzmanı, çocuktaki konuşma gelişiminin yönünü tayin edecektir. Konuşması gecikmiş bir çocukta şu özellikler görülür:

• İletişimi açıktır. Konuşmasa bile kendisini el işaretleri ve yüz ifadeleri ile anlatır.
• Konuşma tam olmasa bile çıkarttığı sesler çok çeşitlidir.
• Çıkarttığı hecelerde çeşit çeşittir.
• Anlamasının yaşına uygun olduğunu size hissettirir.
• Tipik gelişim hataları yapar.

Oysa ki, konuşma bozukluğu çıkartacak çocukta şu özellikler görülür:

• Sembolik oyunu sınırlıdır. Yani evcilik veya insan hayatında herkesin yaptığı günlük aktivitelerin aynılarını oyununda sınırlı olarak görürüsünüz.
• Heceleri de sınırlıdır. Seslerin birleşmesinde çeşitlilik yoktur.
• Sesli harfler konuşma gelişiminde ilk çıkan sesler olmasına rağmen sesli harfleri söylemede hatalar yapar.
• Yaşına uygun ses bilgisel gelişim göstermez.
• Her zaman ağzının arka bölümünden yani yumuşak damaktan konuşma eğilimi vardır. Örneğin siz “ba” dediğinizde çocuk size “ ga” hecesi veriri ve bunu pek çok tekrara rağmen düzeltemezsiniz.
• Kelimeleri tekrar ederken yaptığı hatalar normal konuşma gelişiminde görülmez.
• Kelimelerin başındaki ve sonundaki sessizleri söylememe eğilimi çok yüksektir.
• Ailesinde konuşma ve dil bozukluğu olan birey veya bireyler vardır.

Gecikmiş Konuşma için Ayşegül Turan’ın önerileri: 

• Alfabe Temelli Tek Hece Kartları
• İlk Konuşma Kartları
• Fiil Lottosu

 Eğer çocuk 22 aydan büyükse bu çalışmalara tablette çalışılacak Ayşegül Turan®Türkçe Artikülasyon Terapisi ve GörDuyÖğren® Okuma Öğreniyorum 1,2,3, ve 4 mobil uygulamaları da katılmalıdır.

İşitme engelli çocukların okumayı öğrenme zorlukları olacağı bilinir (Conrad, 1972). İşitme engelli çocuklar, işitme kayıpları ne olursa olsun, 24 aylıktan itibaren alfabenin yazılı formunu öğrenmelidirler. Alfabe sistemi konuşma seslerinin kurallı olarak yazıya geçirilmesidir. Çocuğun heceleme becerisi dil gelişiminin güçlülüğüne bağlıdır. Çocuk konuşma seslerini ve kelimeleri ayırma ve birleştirme yapabilmeli, hatta elde ettiği hecelerle yeni kelimeler üretebilmelidir. İşitme engellilerde heceleme becerisinin başarısı fonolojik (ses bilgisel) sistemin güçlülüğüne bağlıdır ( Avakian – Whitaker ve Whitaker, 1973). İşitme güçlüğü olan çocuk ve yetişkinler için Ayşegül Turan® GörDuyÖğren® Dil ve Konuşma Terapisi Materyallerinden aşağıdakileri önermektedir:

• Alfabe ve Görsel Okuma Kartları
• Alfabe Temelli Tek Hece Kartları
• İlk Konuşma Kartlarım
• Tüm Kavramlarım Kartları
• Fiil Lottosu
• Fiil Dizileri 1
• Fiil Dizileri 2

Ayrıca bunları desteklemek için çocuğun kendi kendisine de çalışabileceği tablet uygulamaları Türkçe Artikülasyon Terapisi ve GörDuyÖğren® Okuma Öğreniyorum 1, 2, 3 ve 4 serisini önermekteyiz.

Okuma süreci bozulduğunda buna disleksi adı verilir. Gelişimsel disleksi beklenmeyen okuma güçlüğüdür. Bir çocuğun disleksik olarak kabul edilebilmesi için çocuğun zekâ seviyesinin normal, okuma yaşının da yaşından ve zekasından beklenebileceğin altında olması, ev ortamının ve eğitim olanaklarının çok düşük seviyede olmaması gerekmektedir. Disleksi bir dil bozukluğudur. Bu bozuklukta konuşulan dilin ses sistemiyle yazılı formu çocukta bir türlü eşleşmez. Disleksi rehabilitasyonunda çeşitli yaklaşımlar vardır. Pek çoğu yararlı olsa da disleksiyi tamamen geçiremez. Bu tür okuma ve yazma güçlüklerinin çocuklarda çıkma olasılığı bilindiği için Batı da 1990 yıllarının başından beri bebeklere alfabenin sesleri öğretilir. Çünkü aradan geçen otuz yıl içerisinde görülmüştür ki, bebekliklerinde alfabenin sesleri öğretilen çocuklar çok daha az dil ve konuşma bozukluğu çıkartmaktadırlar. Bu sebepten dolayı, Ayşegül Turan bütün bebeklere GörDuyÖğren® Alfabe ve Görsel Okuma kartlarını, Alfabe Temelli Tek Hece Kartlarını önermektedir. GörDuyÖğren® Okuma Öğreniyorum1,2,3 ve 4 ve Ayşegül Turan® Türkçe Artikülasyon Terapisi mobil uygulaması fonolojik farkındalığı arttırdığı ve dil gelişiminin temellerini oluşturduğu için disleksi öncesi ve sonrası önerilir.

Kekemelik konuşma bozuklukları içerisinde, benim otuz senelik klinik tecrübeme dayanarak söyleyebileceğim, en kompleks ve tedavisi en zor olanlardan bir tanesi. Eğer çocuk gelişimsel kekemelik döneminde yakalanırsa, tedavi edilmesi çok daha kolay oluyor. Gelişimsel kekemelik dönemi 3 yaşında başlıyor. Dil gelişiminin bir parçası olan bu akıcılık bozukluğu, bir sene sürekli devam eder ise kekemelik adını alıyor. Kekemeliğin pek çok sebebi var. Şu ana kadar üç yüz kekemelik nedeni bulunsa da, bir o kadar da bulunamayan neden var. Ben genellikle küçük çocukta, 3 yaşlarında, akıcılık bozukluğu başlamış ise, önce anne ve babayla görüşüp olası nedeni bulma seansları yapıyorum. Bu yaşta çocuğun şartları ve onun küçücük ruhunda kaygıya sebep olan şeyin ne olduğu bulunduğunda, bu akıcılık bozukluğu geçiyor. Fakat birkaç senedir kekemelik davranışı olan çocuklar için, daha farklı çalışmak gerekiyor. Ben önce kekemelik ile çalışan herkesin veya kekemeliği davranışı olan çocuğu sahip anne ve babanın “kekemeliği” çok iyi anlaması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü, kekemelik nedenleri çocuğun karakterinde olduğu gibi, anne ve babanın tutum ve davranışlarından kaynaklı olabiliyor. Ben kekemeliği olan çocuklara konuşma aktivitesi olarak Türkçe Artikülasyon Terapisi mobil uygulamadan kelime tekrarları yapmalarını öneriyorum. Çünkü, insanla iletişimde olan kaygı, otomat türü teknolojik aletlerle veya evcil hayvanlarla olmuyor. Böylece kelime tekrarı yoluyla düzelme elde ederken aile ile, olası kekemelik nedenleri üzerine çalışırım. Kekemelik için kısa tavsiyeler için, daha kapsamlı bilgi için, “Ayşegül Turan, Sevgi Dili Konuşan Çocuklar” (2016. Ege Yayınları) kitabımdaki kekemelik bölümünü okuyabilirler.

Terapi amaçlı mobil uygulama kullanılması Avrupa ülkelerinde çok yaygın olmasının sebebi, emekten, zamandan ve bütçeden tasarruf yapıyor olması. Ayşegül Turan® Türkçe Artikülasyon Terapisi tablet ve cep telefonu mobil uygulaması Türkiye’de ilk kez bir mobil uygulamanın konuşma ve dil terapisi amacıyla yararlı olabileceğine dikkat çekti. Türkçe Artikülasyon terapisi mobil uygulama çıktığı 2017 yılından beri, başta Down sendromlu olmak üzere pek çok çocuğun konuşmayı öğrenmesine önayak oldu. Pek çok aile artık ucuz olduğu ve emekten tasarruf yaptığı için haftada bir konuşma terapisi seansının yanında destek için Türkçe Artikülasyon terapisi tablet uygulamasını kullanıyor. Sonuçlarda çok başarılı. Çünkü çocuk aktiviteleri daha uzun sürede ve istediği zaman defalarca yapabildiği gibi kendi kendine de çalışabiliyor.